2550 และ 2) ประกาศกระทรวงฯ เรื่อง ขั้นตอนการแจ้งเตือน การระงับการทำให้แพร่หลายของข้อมูลคอมพิวเตอร์และการนำข้อมูลคอมพิวเตอร์ออกจากระบบคอมพิวเตอร์ พ. 2560 โดยหยิบประกาศเรื่องการเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์มาปรับปรุงเป็นฉบับแรก ที่มาของภาพ, DES คำบรรยายภาพ, นายชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์ รมว. ดีอีเอส นายชัยวุฒิเปิดเผยกับบีบีซีไทยเมื่อเร็ว ๆ นี้ว่า หลักเกณฑ์การเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ หรือที่คนในวงการอินเทอร์เน็ตเรียกว่า การจัดเก็บล็อกไฟล์ (log file) น่าจะประกาศใช้เร็ว ๆ นี้ พร้อมกับยืนยันว่าการปรับปรุงครั้งนี้เป็นไปเพื่อคุ้มครองประชาชนและเอาผิดผู้ก่ออาชญากรรมในโลกออนไลน์ เช่น การฉ้อโกง การหนีภาษี การพนันออน์ไลน์ การค้ามนุษย์ เป็นต้น "กำหนดให้ผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตเก็บล็อกไฟล์ ใครทำผิดกฎหมายจะได้รวบรวมหลักฐาน จับกุม ดำเนินคดีได้ อย่างน้อยคนทำผิดกฎหมายในระบบต้องดำเนินคดีให้ได้ จะได้เกรงกลัว" รมว. ดีอีเอสระบุ แม้จะเห็นถึงความจำเป็นที่ต้องปรับปรุงประกาศฉบับนี้ที่บังคับใช้มา 14 ปีแล้ว แต่นักวิชาการตลอดจนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตบางส่วนก็มีคำถามถึงความโปร่งใสของกระบวนการร่างและวาระซ่อนเร้นของประกาศฉบับใหม่ว่าจะเป็นอีกหนึ่งเครื่องมือในการจัดการผู้เห็นต่างจากรัฐบาล รวมทั้งผู้ที่เผยแพร่เนื้อหาพาดพิงสถาบันพระมหากษัตริย์หรือไม่ ทำไมต้องปรับปรุง ประกาศกระทรวงฯ เรื่อง หลักเกณฑ์การเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ของผู้ให้บริการฉบับเดิมที่มีผลบังคับใช้เมื่อเดือน ส.
ย.
ร. บ. คอมพิวเตอร์ฯ รวมถึงกฎหมายที่อยู่ในความรับผิดชอบขององค์กรอื่นด้วย เช่น เรื่องอำนาจหน้าที่ในการจับกุมผู้กระทำความผิดที่ต้องอาศัยการร้องทุกข์กล่าวโทษจากผู้เสียหายเสียก่อนจึงจะสามารถดำเนินการจับกุมผู้กระทำความผิดได้ ปรับปรุงอะไรบ้าง ขณะนี้ยังไม่มีการเปิดเผยร่างประกาศหลักเกณฑ์การการเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ ที่ผ่านความเห็นชอบของ ครม. และทีมโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ก็ไม่ได้หยิบยกมาแถลงข่าวหลังการประชุมฝ่ายบริหารผ่านระบบวิดีโอคอนเฟอเรนซ์ แต่บีบีซีไทยมีโอกาสเห็นร่างประกาศฯ ฉบับปรับปรุงลงวันที่ 21 พ.
สฤณี อาชวานันทกุล ร่วมพูดในกิจกรรมเปิดตัวแคมเปญ #ขอคนละชื่อรื้อระบอบประยุทธ์ โดยกลุ่ม Re-Solution วันที่ 6 เม. 2564 "พลเมืองเน็ต" ถามหาความโปร่งใส น. สฤณี อาชวานันทกุล นักวิชาการอิสระด้านการเงิน นักเขียน และนักแปล ซึ่งมีอีกบทบาทในฐานะตัวแทนกลุ่มเครือข่ายพลเมืองเน็ต ตั้งข้อสังเกตต่อกระบวนการปรับปรุงประกาศกระทรวงดีอีเอสว่าด้วยการจัดเก็บข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ฉบับนี้ว่าไม่มีความโปร่งใส ทำให้เกิดข้อสงสัยถึงเจตนาที่แท้จริงของดีอีเอส เธอเห็นว่าการแก้ไขปรับปรุงประกาศกระทรวงฉบับนี้เป็นเรื่องสำคัญและกระทบกับคนไทยที่ใช้โซเชียลมีเดียเป็นจำนวนมาก แต่กลับไม่มีการเปิดรับฟังความคิดเห็น ไม่มีการวิเคราะห์ผลกระทบของประกาศฉบับใหม่และไม่ผ่านกลไกการหารือกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และที่สำคัญคือไม่ต้องผ่านรัฐสภาเพราะเป็นการปรับปรุงแก้ไขประกาศกระทรวง ไม่ใช่ตัว พ. คอมพิวเตอร์ฯ กระบวนการทั้งหมดจึงเป็นการทำงานภายในกระทรวงเท่านั้น น. สฤณียังตั้งคำถามถึงองค์ประกอบของคณะอนุกรรมการปรับปรุงกฎหมายลูกของ พ. คอมพิวเตอร์ฯ ที่เป็นผู้ยกร่างประกาศหลักเกณฑ์การจัดเก็บล็อกไฟล์ว่าเหตุใดจึงไม่มีตัวแทนของผู้ใช้บริการอยู่เลย โดยผู้ที่นั่งอยู่ในคณะอนุกรรมการส่วนใหญ่เป็นผู้แทนจากกระทรวงดีอีเอสและหน่วยงานของรัฐ บีบีซีไทยตรวจสอบรายชื่อคณะอนุกรรมการชุดนี้พบว่ามี 16 คน ในจำนวนนี้ 7 คนเป็นผู้แทนจากกระทรวงดีอีเอส ที่เหลือเป็นผู้แทนจากสำนักงานอัยการสูงสุด คณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช. )
สฤณี ให้ความเห็นเพิ่มเติมว่า การที่รัฐเข้ามาแก้ไขประกาศกระทรวงและทำให้ต้นทุนของทุกฝ่ายสูงขึ้นย่อมไม่เป็นการดีต่อเศรษฐกิจดิจิทัลของประเทศไทย นอกจากนี้ การที่รัฐมีข้อกำหนดที่เสี่ยงต่อการละเมิดความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้งานและทำให้ผู้ให้บริการเสี่ยงต่อการถูกดำเนินคดีพ่วงไปด้วย คงไม่ใช่นโยบายจูงใจให้ผู้ให้บริการรายอื่น ๆ เข้ามาดำเนินธุรกิจในประเทศ เธอย้ำว่า "การกำหนดนโยบายสาธารณะที่ส่งผลกระทบขนาดนี้ ต้องอธิบายให้ได้ว่าจะได้ประโยชน์คุ้มค่าสิ่งที่จะเสียไปอย่างไร" ที่มาของภาพ, Getty Images
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน และสภาดิจิทัลแห่งประเทศไทย ที่มาของภาพ, Getty Images นอกจากนี้คณะอนุกรรมการชุดนี้ยังมีที่ปรึกษา 2 คนคือ พ. ต. อ. ญาณพล ยั่งยืน อดีตรองอธิบดีกรมสอบสวนคดีพิเศษ ปัจจุบันเป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์แห่งชาติ และนายไพบูลย์ อมรภิญโญเกียรติ นักกฎหมายผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายอิเล็กทรอนิกส์ น.